Een vlieger maken

^{Vliegeren in de middeleeuwen}

In het najaar (en voorjaar) liggen stranden en velden er vaak verlaten bij. Ruimte en wind in overvloed... Ideaal om juist dan je vlieger op te laten!

Extra leuk is het als je zelf je eigen vlieger gemaakt hebt van kleurrijk vliegerpapier.

Hier volgen aanwijzingen voor het maken van een zgn. ’kruisvlieger’. Als je nauwkeurig en rustig werkt is het best wel simpel. En als het maken gelukt is, bestudeer dan de aflevering 'Vliegeren', met belangrijke aanwijzingen voor het vliegeren.

Het maken van een kruisvlieger

Wat heb je nodig?

Vliegerpapier
2 sterke, lichte latjes of stokjes van 6 tot 10 mm dikte, met een lengte van 80 en 60 cm.
Metalen ring, bijv. een sleutelring met een diameter van 1 tot 2 cm (voor de toom)
Sterk, dun bindtouw
Vliegertouw, 100 meter
2 korte ronde stokjes (voor bevestiging van de staart en het vliegertouw (zie tekening 7)
Hobbylijm

Voor de haspel:

2 latjes van 15 cm lang, 2 cm breed, en ruim 1cm dik (zie afb. 8)
2 ronde stokjes van 1 cm doorsnee en 20 cm lang
Houtlijm

Gereedschap:

Liniaal
Potlood
Zakmes of stanleymes
Schaar
Boor (met dezelfde dikte als de stokjes voor de haspel)

Wanneer je bij Google als zoekwoorden intypt 'Grote vellen vliegerpapier' kom je op verschillende adressen waar allerlei maten vliegerpapier te koop zijn.

En de andere spulletjes zijn te vinden bij een detailhandel in doe-het-zelf artikelen, bij u in de buurt.

Werkwijze

Het maken van het geraamte

^{afb. 1a}

Eerst maken we met een stanleymes, zaagje, of zakmes een inkeping aan alle 4 de uiteinden van de stokjes van 80 en 60 cm lang (zie afbeeldingen 1a).
Dan kerven we 3 gleuven op de langere stok (de verticale stok van de vlieger):
10 cm van boven, 15 cm van onder, en 1 cm van onder (onderste tekening afb. 1a).

^{afb. 1b}

Dan nemen we de kortere stok en we maken een inkeping exact in het midden precies dwars op de stok zodat hij goed haaks op de langere stok past (afb. 1b).
Leg het kortere stokje op ongeveer een derde deel van de lengte van de lange stok (zie rechts op afb. 1b).
Wikkel een touwtje stevig een aantal keren om het kruispunt van de twee stokjes.
Knoop het touw stevig vast, strijk er lijm over zodat de knoop stevig blijft zitten, en laat de lijm goed drogen alvorens verder te gaan.

^{afb. 2}

Knoop sterk, dun bindtouw (lengte ongeveer 2,50 meter) aan de onderste gleuf van de lange stok. Vorm nu het geraamte door de draad rondom, door alle inkepingen van de uiteinden te leiden, te beginnen bij de onderste. Zie tekening 2.
Knoop de draad op de onderste gleuf weer vast. Maak hierbij meteen een lus, om later de staart aan te bevestigen.
Er moet een goede spanning op het touw staan , maar niet teveel: de stokjes mogen niet krom trekken.
In de inkepingen kun je eventueel een druppel lijm aanbrengen zodat het touw nog beter blijft zitten. Ook op de knoop beneden kun je wat lijm aanbrengen.

Het geraamte is klaar!

En nu:

^{afb. 3} ^{afb. 4}

Het aanbrengen van de bekleding

Leg het geraamte op het vliegerpapier met het dwarse stokje onder: tegen het papier aan, de verticale stok ligt boven.
Teken de vorm van de vlieger langs het touw, teken dan 4 cm extra voor de plakranden.
Knip het geheel uit, en knip de hoekjes uit (zie stippellijntjes tekening 3)
Vouw de plakranden om het touw heen, met een scherpe vouw. Open de plakranden, en bestrijk deze met lijm, en vouw weer terug over het touw - druk het goed aan.
Laat de lijm drogen.
Verstevig de hoeken door stukjes vliegerpapier er op te plakken (zie afb. 5)

^{afb. 5} ^{afb. 6}

De toom

Maak nu aan de voorkant van de vlieger (de kant van de bekleding) twee gaatjes:
Eén gaatje precies op de hoogte van de bovenste gekerfde gleuf (10 cm van boven), én een ter hoogte van de gleuf op 15 cm van onder. Je kunt deze gaatjes verstevigen door er een rondje vliegerpapier omheen te plakken.
Neem nu het touwtje voor de toom (ca.120 cm vliegerkoord) en steek deze door het bovenste gaatje naar de achterkant van de vlieger, en bind het om de gleuf – zie tek. 4 – Verstevig ook deze knoop met lijm.
Doe hetzelfde met het andere eind van het toomtouw. (kijk eerst even of de lengte van het touwtje klopt met de wijdte van de toom – zie hieronder.)
De wijdte van het toom: De kant-en-klare toom moet zo wijd zijn dat je het tot een van de uiteinden van het dwarsstokje kunt reiken.
Bevestig de ring aan de toom, ter hoogte van het kruispunt van de vlieger (zie afb. 5). Gebruik hiervoor de ringknoop op afb. 6. Op afb. 5 is te zien dat de ring op goede hoogte zit: De vlieger hangt horizontaal, maar de bovenkant hangt iets hoger dan de onderkant. Als het goed is hangen links en rechts op gelijke hoogte .

^{afb. 7} ^{afb. 7a}

De staart

De staart geeft stabiliteit aan de vlieger in de lucht.

Neem een touw met een lengte van 4 à 5 keer de lengte van de vlieger.
Bevestig, op ongeveer 20 cm afstand van elkaar, bundeltjes (harmonica-gevouwen) papier. De knoop op afbeelding 7a is hiervoor heel handig.
Lager op de staart zitten de bundeltjes papier wat verder uit elkaar.
Knoop een licht rond stokje (ong. 8 à 10 cm lang) aan het eind van de staart, en steek deze door de lus onderaan de vlieger (afb. 7): zo is de staart aan de vlieger bevestigd. Voor het vervoer van de vlieger kun je de staart makkelijk loskoppelen, zodat hij niet in de war raakt.

^{afb. 8}

De haspel

Boor in ieder latje 2 gaten met een boor van dezelfde dikte (niet dikker!) als de stokjes.
Smeer wat houtlijm op de uiteinden van de stokjes en tik ze in de gaten.
Laat de haspel gedurende ongeveer een uur drogen.

Klaar is de haspel.

Voordat je het vliegertouw rustig om de haspel windt knoop je het begin stevig vast aan een van de stokjes van de haspel zodat je later niet voor verrassingen komt te staan.

Bind na het opwinden aan het einde van de vliegertouw een rond stokje dat 2 keer zo lang is als de diameter van de ring die aan de toom bevestigd zit.

Door het stokje door de ring te steken bevestig je het vliegerkoord aan de toom.

En ...de vlieger kan de lucht in!

N.B. Helemaal prachtig is het als je vlieger een afbeelding heeft van bijvoorbeeld een draak, of een lichtend zwaard, of wat je maar wilt! Een afbeelding van kleurig vliegerpapier is goed vanuit de verte te zien.

En, nogmaals, voordat je de deur uitgaat om je vlieger op te laten, kijk eerst in de aflevering 'Vliegeren', met belangrijke aanwijzingen voor het vliegeren.

Veel plezier en succes bij het maken van de vlieger!

Tineke.